مجتبی کلباسی، مدیر مرکز تخصصی مهدویت حوزه علمیه و استاد حوزه و دانشگاه گفت:
ما در طول تاریخ چند رویداد مهم داشتهایم که شاید بتوان آنها را با معیارهای تمدنی خودشان تمدن اسلامی مهدوی دانست.
به گزارش اسپادانا خبر، وی در نشست «ظرفیتسنجی تمدنی فرهنگ مهدویت» ادامه داد:
از جمله آنها حکومت موحدین در آندلس است که بر مبنای مهدویت تشکیل شده و همچنین حکومت خلفای فاطمی در شمال آفریقا از این دسته است که آثار تمدنی آنها هنوز باقی است. تمدن عصر صفوی را نیز میتوان از جمله حکومتهای مهدوی دانست که البته تطبیق دقیق آن با تمدن، محل بحث است اما ظهور این سلسله در تاریخ اسلام و ایران یک رویداد قابل توجه است که بر مبنای مهدویت قوام پیدا کرده است و ادله و شواهد این مسئله هم بسیار زیاد است.
او گفت:
کسانیکه تاریخ صفویه را مطالعه کردهاند به خوبی میدانند که شاه اسماعیل صفوی بر اساس ماموریت از جانب امام عصر، سلسله صفویه را بنیانگذاری کرد. شاه اسماعیل در یکی از جنگهایی که در شمال غرب ایران در بین قبایل مختلف رخ داده همه فامیلهای خود را از دست داد و به عنوان اسیر به لاهیجان فرستاده شد. وی در آنجا در مکتب یک عالم شیعی به نام شمس الدین لاهیجی تحت آموزش قرار میگیرد و به نظر میرسد تمام آن بنیادهای فکری صفویه از اینجا نشأت گرفته و تغییر سیستم صفویه که صوفی مسلک و اهل خرقه و خانقاه بودند توسط شاه اسماعیل رخ داد و مکتب صوفیگرایانه را به مکتب فقهی و کلامی شیعه تغییر جهت میدهد. شاه اسماعیل صفوی خودش را کمربسته امام عصر اعلام میکند لذا با این چارچوب و پشتیبانی که علمای زمان از وی کردند یک تمدن اسلامی را بنیانگذاری کرد. بنابراین چون بحث ظرفیتسنجی تمدن مهدوی در میان است بحث تاریخی هم اهمیت پیدا میکند.
کلباسی با اشاره به پرورش ایده مهدویت در جامعه ایرانی- اسلامی خاطر نشان ساخت:
معتقدم بحث تمدن و مهدویت در نطفه است که باید پرورش و کمال پیدا کند تا بتواند به عنوان یک نظریه و دستورالعمل برای تشکیل جامعه مهدوی یا تمدن نوین اسلامی که نقش واسط با تمدن عصر ظهور دارد ایفای نقش کند.