ممکن است مانند ونزوئلا و افغانستان وارد روند مهاجرت عام شویم

صلواتی، مدیر رصدخانه مهاجرت ایران گفت:

بر اساس تعریف سازمان بین‌المللی مهاجرت هر کسی که حداقل یک سال خارج از محل تولد خود برای ادامه تحصیل، کار یا اجبار، زندگی کند یا مجبور به نقل مکان شود مهاجر خوانده می‌شود.

به گزارش اسپادانا خبر و به نقل از ایرنا، او اظهار داشت:

امروز جامعه ما بیش از هر مساله دیگری، نیاز دارد که بداند وضعیت روحی، روانی، اقتصادی و اجتماعی چطور است تا بداند افراد در وضعیت مهاجرت بالقوه قرار دارند یا خیر. مهاجرت روزبه‌روز بیشتر می‌شود ولی برخی کشورها دچار مهاجرت عام می‌شوند مانند ونزوئلا چند سال قبل و افغانستان در سال گذشته برای چندمین بار. ایران نیز بعد از سال‌های ۹۳ شاهد فضای امیدواری اجتماعی بود که با کاهش برخی جریان‌های مهاجرتی به خارج از کشور و افزایش بازگشت متخصصان خود را نشان داد. مهاجرت معمولا معلول و نتیجه تنش‌های اجتماعی و اقتصادی است اما اکنون مهاجرت از مرحله معلولیت خارج شده و خود عامل است یعنی قبلا مشکلاتی باعث مهاجرت می‌شد ولی امروز مهاجرت برخی نیروهای متخصص مثل نیروهای بهداشت و درمان باعث می‌شود نظام سلامت به مشکل بخورد. به همین دلیل و در صورت ادامه این روند با خطر کمبود نیروی کار و نیروی انسانی متخصص در آینده روبرو خواهیم شد. فناوری‌ها به‌ سرعت در حال تغییر است. روند رشد سریع فناوری‌های جهانی ما را با مشکل روبرو می‌کند. این کشورها با سرعت از بازارهای کار جهانی نیروی ماهر را جذب و با روش‌های مختلف مقررات‌زدایی استفاده از رمزارز و دورکاری این روند را تسهیل می‌کنند. اگر کمبود نیروهای کار متخصص داخل کشور روز به روز بیشتر شود جبران آن هم سخت‌تر خواهد بود. تا وقتی ظرفیت به‌کارگیری و جذب نیروی انسانی را افزایش ندهیم هر قدر سیاست های افزایش جمعیت طراحی و اجرا کنیم، کمکی به بهبود اقتصادی بازار کار نمی‌کند چراکه سیاست‌های پیش‌رونده و رقابتی جهانی یا یک طرح بین‌المللی با کشورهای رقیب منطقه‌ای برای جذب متخصصان و نخبگان نداریم. کشورهای منطقه برای جذب دانشجو و استاد بین‌المللی تلاش می‌کنند ولی در دانشگاه‌های ما یک گروه یا یک دانشکده وجود ندارد که چند استاد بین‌المللی به زبان اصلی تدریس کنند. ما از افغانستان و عراق دانشجو جذب می‌کنیم همه دروس به زبان فارسی است. گاهی در دانشگاه به زبان فارسی تدریس، سپس درس به انگلیسی و بعد به عربی برای دانشجو ترجمه می‌شود. این نشان می دهد نظام آموزش عالی ما آماده رقابت با کشورهای منطقه نیست. اگر بخواهیم دانشجوی بیشتری جذب کنیم زیرساخت ها آماده نیست.

وی گفت:

در وضعیت رقابت جهانی مهاجرت و جذب مهاجران ما حتی یک سازمان متولی در سطح بین المللی نداریم. اخیرا موضوع سازمان ملی مهاجرت مطرح شده است. مساله اصلی ما در کشور مهاجرت نخبگان، پرستاران و متخصصان از کشور است ولی تمرکز سازمان ملی مهاجرت روی مهاجرپذیری است. قطعا مهاجرپذیری هم از چالش‌هاست،ولی سازمان ملی مهاجرت باید جریان مهاجرپذیری و مهاجرفرستی را همزمان درنظربگیرد. باید همه جنبه‌ها را دید. همچنین سازمان ملی مهاجرت تقسیم‌بندی کاری ناکارآمدی دارد. مثلا وزارت امور خارجه فقط متولی ایرانیان خارج از کشور است و برخی نهادها دنبال تخصیص بودجه برای بازگشت ایرانیان هستند ولی ریشه‌ای به مساله نگاه نمی‌کنیم یا برای نمونه نهادهای مختلف آمار مرتبط با مهاجرت را ارائه نمی‌دهند زیرا آن را محرمانه می‌دانند. منکر این نیستیم که همه جای دنیا سختی وجود دارد اما می‌گویم در تحلیل‌های پویایی مهاجرت امروز فشارهای اقتصادی به عنوان یک نیروی رانشی در کشور ما وجود دارد و همزمان کشورهای دیگر بالاترین فرصت‌های انگیزشی را مطرح می‌کنند. در این شرایط نمی‌شود افراد را وادار کرد در کشور بمانند.